İsrail’in
bizzat kendi denetçileri, tıpkı eski istihbarat şeflerinin de ambargonun ve
sert tutumun İsrail’ in güvenliğini tehdit eden asıl unsur olduğunu söylediği
gibi, baskı politikalarının yanlışlığını bir raporda dile getirdi...
İsrail’li
denetçi Joseph Shapira`nın 2014 yazında gerçekleşen ve Gazze Şeridi`ni hedef
alan koruyucu hat harekâtı hakkındaki raporu henüz yayımlanmadı, ama 40
civarında üst düzey askeri ve siyasi yetkiliye dağıtılan ilk taslak daha
şimdiden fırtına kopardı. Hem rapora hem denetçiye ağır ve alakasız yorumlarla
saldıran başbakan Benjamin Netanyahu`nun çevresi, bu tepkileriyle bu harekâtı
zaten başarı olarak görmeyen İsrail halkının harekâtla ilgili rahatsızlığını
daha da artırdı. Taslak raporda, siyasi ve askeri yönetim kademesi ihmalcilik ve
vahim ölçüde sorumsuzlukla suçlanıyor.
Rapor İsrail’i Karıştırdı
İsrail
denetçisi Joseph Shapira`nın hazırladığı 2014 Gazze savaşı raporu İsrail’i
karıştırdı. Rapor başbakan Binyamin Netanyahu`yu da zor duruma bıraktı.
Olmert
döneminden beri alınan kararların takipçisi ve uygulayıcısı olan şahin kanadın
ezici güç kullanarak Hamas’ı halkın gözünden düşürme planı işlemedi. Netanyahu
da ambargoları sürdürerek hali hazırda bıçaklı eylemler şeklinde devam eden
ilerleyen ve fakat yakın zamanda silahlı eyleme dönüşmesi muhtemel intifadayı
başlattı.
Filistinlilerin,
kendilerine karşı kullanılan bu sert güç (hard power) ile köşeye sıkışıp daha
da saldırganlaşmaları İsrail’in haklı olduğu algısına elbette yol açmayacaktır.
Netanyahu
içine düştüğü zor durumdan kurtulmak için raporu küçümseme yolunu tercih
ediyor. Raporu değerlendiren bir analiz kaleme alan İsrailli kıdemli gazeteci
Shlomi Eldar ise dikkat çekici tespitlerde bulundu.
Askeri
harekâta doğru gidilen günlerde, Gazze`ye uygulanan tecride Mısır da katılmış,
Cumhurbaşkanı Abdül Fettah El Sisi`nin yeni rejimi Hamas`ın Mısır-Gazze
sınırında Refah bölgesinde kazdığı tünellere yönelik topyekûn savaş
başlatmıştı. İsrail`in bundan memnun olduğu aşikârdı. İsrail devleti açıklamalarında
Gazze’ye giden yardımların arasından patlayıcı çıktığını gösteren paylaşımlar
yapmayı da ihmal etmiyordu.
Ancak askeri
ve siyasi yöneticiler basit bir gerçeği idrak edemedi: düdüklü tencere misali
kaynayan Gazze`ye ilave basınç uygulamak patlamaya yol açabilirdi ,- ki nitekim
öyle de oldu.
Shlomi Eldar’ın Rapor Analizi
İsrailli
denetçi Joseph Shapira`nın 2014 Gazze savaşıyla ilgili yazdığı raporu
değerlendiren İsrail’li kıdemli gazeteci Shlomi Eldar Gazze`ye uygulanan
ablukayla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor: Hamas Kassam roketlerini ablukadan
önce geliştirmişti. Amaç İsrail`e karşı caydırıcı bir unsur yaratmak ve İsrail
hava kuvvetleriyle çarpışmadan saldırıda bulunmaktı. Ancak abluka Hamas
iktidarının bekâsını tehlikeye attı ve Hamas`ı silahlanma yarışına sevk etti.
Böylece Gazze bir barut fıçısına dönüştü. İsrail o günlerde ablukayı uzatarak
güneyde yaşayan İsrail halkını Hamas roketlerinin gölgesinde yaşamaya mahkûm
edeceğini göremedi.’
Makalesinde
'devlet denetçisi nihai raporunu açıkladığında ordu ve hükümetin üst kademeleri
ifşa edilen yanlışları muhtemelen birbirine yıkmaya çalışacak’ tespitinde
bulunan Eldar, 'Ancak bu yumruklaşmadan
sonra yetkililer bu 60 sayfalık raporu iyice incelemeli ve raporda önerildiği
gibi İsrail’in yanlış güvenlik anlayışını ciddi şekilde gözden geçirmeli.
Zira Mevcut güvenlik anlayışında Gazze
halkı hapsedilirken, Gazze`ye girecek gıda ve hammadde kontrol altında
tutulurken ve Gazze ekonomisine zarar verilirken sınırda sükûnetin
sağlanabileceği düşünülüyor' eleştirisini getiriyor.
Shlomi Eldar
Gazze ambargosunun başlatıcısı olan İsrail Başbakanlarından Olmert`in ablukanın
Hamas`ı çökerteceği ve Mahmud Abbas`ın Gazze`nin idaresini ele geçireceği
varsayımı üzerinden ambargoya dayalı güvenlik politikasını geliştirdiğinin
altını çiziyor.
Hamas Daha da Güçlendi
Eldar, 'bu
anlayış ablukayı başlatan Olmert`in temel varsayımıydı. Olmert, ekonomik
baskının Hamas`ı çökerteceğini ve Haziran 2007`de kanlı bir şekilde devrilen Filistin
yönetimi ile başkan Mahmud Abbas`ın Gazze`nin idaresini yeniden ele alacağını
hesaplıyordu. O günden bu yana dokuz yıl geçti ve abluka hâlâ devam ediyor.
Hamas ise daha da güçlenmiş durumda' diyor.
'Hamas
“Koruyucu Hat Harekâtı”nda eğitimli ve çok daha iyi donanıma sahip İsrail
ordusuna yaklaşık 50 gün kafa tuttu. Uzun menzilli roketleriyle Gazze
sınırındaki yerleşimlerden kuzey uçtaki Hayfa`ya kadar milyonlarca İsraillinin
hayatını tehdit etti, günlük hayatı sekteye uğrattı. İsrail ekonomisi ciddi zarar
gördü. Birçok küçük işletme battı, pek çoğu da ancak aylar sonra
toparlanabildi’
İsrailli
denetçi Joseph Shapira`nın raporuna atıfta bulunan Eldar İsrail yöneticilerinin
raporu dikkate almaları gerektiğini vurgulayarak İsrail yönetimine şu soruları
yöneltiyor;
Rapor,
Ordunun harekât öncesi hazırlık durumu ve harekâtın Ordu komutası ve hükümet
tarafından yürütülüş biçimine ilişkin uyarılarda bulunuyor. İsrail bu hususları
gözden geçirmenin yanı sıra şu sorulara da yanıt vermek zorunda:
- Gazze
ablukası İsrail`in güvenliğini artırdı mı, zedeledi mi?
-Abluka
İsrail`in uluslararası konumunu nasıl etkiledi?
-Gazze
halkının ekonomik koşulları önemli ölçüde iyileştirilseydi sınırın her iki
tarafında can kaybı önlenir miydi ve İsrail Ordusu zor durumlara düşmekten
kurtulur muydu?
Rapor Netanyahuyu Zor Durumda Bıraktı
Raporu
okuyanlara göre Shapira bu soruları doğrudan yanıtlamıyor ama bu denli açık ve
keskin sorular sorarak ne demek istediğini anlatıyor.
İsrailli
denetçi Joseph Shapira`nın 2014 Koruyucu Hat Savaşı hususunda hazırladığı
raporun Netanyahu`yu zor duruma bıraktığını ve ondan dolayı raporu karalama
yolunu tercih ettiğini belirten Shlomi Eldar analizine şöyle devam ediyor:
'Nihai rapor açıklanınca üst düzey askeri ve siyasi yöneticilerin hatalarının
sorumluluğunu kabul ederek istifa etmesi beklenmiyor. Rapordaki tenkitlerden en
büyük payı alan dönemin genelkurmay başkanı Benny Gantz artık görevde değil. En
çok eleştirilen ikinci isim olan Başbakan Netanyahu ise şimdiden raporu
küçümsemek ve karalamakla meşgul.'
Gazze
ablukasının İsrail`in güvenliğini tehlikeye attığını ama yönetimin bunu
görmediğini belirten Shlomi Eldar,
'Görüldüğü kadarıyla İsrail, Gazze`deki sıkıntı ve umutsuzluk ile İsrail
halkının güvenliğine oluşan tehditler arasında bağ olduğunu kabul etmiyor. Yine
de yönetim bu raporu ciddiye almalı ve Gazze`de yeni bir savaşın önüne geçmeye
çalışmalı' diyor.
Gazze
ablukasının yıkıcı sonuçlarının olduğunu ve Hamas`ın bu ablukayı kaldırmak için
herşeyi göze aldığını vurgulayan Shlomi Eldar, analizinde şu satırlara yer
veriyor; 'Hamas, hem kendi çaresizliği hem de ablukanın yarattığı yoksunlukla
diz çöktürülen Gazze halkının umutsuzluğuyla kaynaklarını İsrail`le mücadeleye
yönlendiriyor, tüm imkânlarını kullanarak ablukayı sonlandırmak istiyor. Netanyahu
ve Gantz dâhil siyasi ve askeri yönetimin tepe kademeleri bunu göremedi.
Gördülerse de göz ardı etmeyi tercih ettiler. Ancak devlet denetçisi durumu
görüyor ve gözünü kapama niyetinde değil.'