AVRUPA'DA GÜNDEM TAKTİĞİ
Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) anlaşmasının bazı maddeleri geçtiğimiz hafta Avrupa Parlementosu oturumunda oylandı. Avrupa Komisyonu'na iletilen 2.300.000 vatandaşın tepki imzası işe yaramadı ve anlaşma 436'ya 241 oy ile kabul edildi.
Kısaca hatırlatırsak ABD ve Avrupa arasında pekçok ticari düzenlemeyi kombinleyen TTIP her iki cenahtan pekçok tepki almıştı. Avrupalı vatandaşlar şirketlerin çıkarının halklardan önce gelmesine tepki göstermekte. Bu kesimler ABD'den ithal tarım ve hayvancılık ürünlerinde kullanılan tekniklerin sağlıksız olduğunu, Avrupalı küçük ve özellikle sağlıklı üretim için çabalayan üreticinin rekabet edemeyeceğini ileri sürüyorlar. Berlin protestosu denk geldiğim bir protestoydu ve özellikle hormonlu ilaçların hayvancılığa etkisi, hormonlu ve genetiği değiştirilmiş gıda üretimine tepki ana gündemdi.
****
Bir kısım Amerikalı ise TTIP ile ABD işsizliğinin artacağı gerekçesi ile tepkilerini duyurmaya çalışmaktaydı. İşçi örgütleri, yanlarına aldıkları bazı senatörler ile zaman zaman basın açıklamaları yaptılar. Anlaşmaya müzakere sürecinde tepki gösteren çevreler, yıllar önce Çin ile ticaret anlaşmasının işsizliği nasıl etkilediği hatırlattı.
****
TTIP sadece gümrük düzenlemelerinde indirim öngörmüyor. Kotaların ötesinde insan sağlığı ve çevre korumaya yönelik şartlarda kolaylıklar sağlanıyor.
En çok tepki alan yönü, şirketlere, kar düşüklüğüne yol açan uygulamalara imza atması halinde, ulusal hükümetleri özel mahkemelerde dava etme hakkı sunulması. Investor State Dispute Settlements (ISDS) denilen bu madde çok tartışıldı. Hükümetlerin politikaları halk lehine dahi olsa yargıya taşınabilecek. Örnek olarak sigara reklamlarına getirilebilecek herhangi bir kısıtlmanın şirketlerde karlılığı düşürmesi halinde dava yolu açılmış oluyor.
****
Avrupa Parlamentosu'nun anlaşmaya karşı üyeleri oylama sırasında 'serbest ticarete yes TTIP'ye no' pankartları gösterdi. ISDS ile ilgili maddelerin oylamaya dahi sunulmadığı daraltılarak arka yoldan dolaşılarak geçirildiği eleştirileri yapılmakta.
Oylamanın, Yunanistan'ın gündemi salladığı geçtiğimiz haftaya ertelenmiş olması ise ustaca bir taktikle kamuoyunun dikkatlerinden uzak bu işi bitirme çabası olarak yorumlanıyor. Zira anlşama Haziran'da oylanacaktı.
TTIP'nin, Avrupa'nın demokratik sesi için kullanılamamış nadir şanslardan biri olduğunu düşünenelerin sayısı hiç de az değil. Maddelerinin detaylı şekilde kamuoyu ile paylaşılmadığı eleştirisi de bu süreçte dikkat çekmişti. Ancak diğer yandan kaygı duyanların da ticari kaygı duyuyor olma ihtimali de sözkonusu.
