Ukrayna da Rusya mı AB mi kazanır?
Ukrayna'yı hangi güç kontrol edecek?
işte Ukrayna'da 2015'de yeniden seçilmeyi uman Devlet başkanı Yanukaviç'in istifasını isteyenlerin sokağa çıkma hikayesi burada ivme kazandı. Yanukoviç bir yıl önce 29 Kasım'da Avrupa Birliği ile çeşitli ortaklık ve serbest ticaret anlaşmaları imzalayacağına söz vermişti. Ancak tam üyeliğin gündeme gelmemesi ile bu kararı uygulamaktan vazgeçerek Rusya ile görüşmelerde bulundu. Putin ile Cuma günü Soçi'de buluşmasında bir gümrük birliği anlaşması yapıldığı haberleri alınınca 'Avrupa Birliği standartlarına kavuşmak isteyen' halk pazar günü Kİev'de bağımsızlık meydanına döküldü. Amerika ve batı destekli bilinen 2004 turuncu devriminde yaşanmayan güvenlik önlemleri ve gözaltılar dikkat çekti.
Liderler bir gümrük birliği anlaşması yapılmadığını açıklasalarda gösteriler sürdü.
Yanukoviç,Ukrayna'nın ekonomik çıkarı için en iyi kararları uyguladığında ısrarcı. Sokakataki halkın bir kısmı Avrupa birliği ile en kötü anlaşmanın Rusya ile en karlı anlaşmadan daha iyi olacağını, demokratikleşme ve hukukun üstünlüğünü getireceğini düşünüyor.
Soru şu: Avrupa ülkeleri kendi içlerinde demokrasiyi oturtsada başka ülkelerin kendi çıkarlarını ilgilendiren siyasetlerine müdahalede demokratik enstrümanlar kullanıyorlar mı?
Ab'yi destekleyen kesimler 'Avrupa'ya herşeyi bedava vermeyelim ancak Rusya da daha azını istemiyor' görüşünde. Ülkenin güneyinde ve batı kesimlerinde Yanukoviç'i destekleyen bazıları ise AB 'ye üye olan küçük Doğu Avrupa ülkelerinin hepsinin mutsuz olduğunu söylüyor. Ukrayna'nın Rusça konuşulan doğu kesiminden gelmeYanukoviç' i destekleyenler, Polonya'dan Almanya'ya çalışmaya gidenlerin sayısını buna örnek olarak gösteriyorlar. Şu anda pekçok Ukraynalı ise Rusya'da çalışıyor. Avrupa'nın Rusya'dan gelecek gazı Ukrayna'ya ek ücret ödemeden kapatmak peşinde olduğuna inananlar da var... Rusya, Belarus ve Kazakistan arasında bir gümrük birliği anlaşması mevcut. Kazakistan ve Rusya gaz bakımından zengin. Ukrayna da Rus gazına muhtaç... Gazın taşınması anlamında da önemli konumu var. AB anlaşması gündeme geldiğinde Rusya Ukrayna'nın önüne bu kartı koydu. Zaten Avrupa da belli bir döneme kadar(2030) Rus gazına muhtaç ve bu alanda özellikle Almanya, Rusya ile ilişkileri güçlü bir platformda yürütüyor.
Ukrayna'da polisin bazı bölgelerde protestoculara destek olduğu haberleri gelsede gerginlik dikat çekiyor. Yanukoviç'in askeri önlemleri arttırması ve başarısız olması durumunda Rusya'nın müdahil olma olasılığı analistlerin gündeme attığı bir diğer konu.Ruslar ile aynı kültürel kodlara sahip olduğu iddia edilen Ukraynalılar böyle bir durumda neler olabileceğîni konuşuyor. Rus askerleri kendilerine yakın Ukraynalılara bir işgal gerçekleştirebilecek mi? Peki Ukraynalılar bu noktada Rusya'ya ne kadar karşı koyabilecekler? Şu anda meydandakilerin bir bölümü AB ile yakınlaşma isterken bir kesimi ise Rusya'ya yakın ama Yanukoviç'e karşı oldukları için buradalar.Slavlar birbiri ile mi çatışacak? Bu sorular analistlerce belki de maksatlı olarak soruluyor... Zira herkes güç dengelerinde bir yere yakın olabilir.
Ülkede durumun bu senaryo ile ilerlememesi için Yanukoviç'in istifa etmesi çözüm olasılıklarından biri olsada pek ihtimal dahilinde görülmüyor. Bir diğer çözüm alternatifi olarak; şu anda hapiste olan AB yanlısı muhalif lider Julio Timeşenko gibi bir ismin hapisten çıkarılması ile dengelenecek bir yönetim değişikliği modeli senaryosu konuşuluyor. Yani başkanın yetkilerinin sınırlandırıldığı bir model...
Kievdeki protestolara baktığınızda Gürcistan eski cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili de protestocuların yanında. Çeşitli muhalif partiler gösterileri organize diyor. Genç yaşlı göstericiler, omuzlarına çocuklarını alanlar meydanda...
Şimdi burada faiz lobisi mi, gaz lobisi mi var tartışması akıllara geliyor. CNN'in ünlü programcısı Christian Amanpour Gezi parkı protestolarını işlerken "Taksim&Tahrir vs" altyazısını başlık olarak attığında Türkiye'de ciddi tepkiler almıştı. Burası'da Tahrir olsun dileği olarak görenler olmuştu. Karşılaştırma her zaman dilek anlamına gelmez. Yabancı gazeteciler sizin kadar hassas olmaz. Bu şüphesiz gücünüzle de orantılıdır ama bu yaftayı direk yapıştırmak bu durumlarda kolay değil. Demokrasi sınavı sadece Ortadoğu ülkelerinde yaşanmıyor. Biryerler devamlı karışıyor ve birbiri ile karşılaştırıldığında benzer koşullar ve buna uygun senaryolar gözlemlemek mümkün... Bu durumlardan yararlanmak isteyen güçler hemen her ülkede etkinlik arayışına girebilir.
Bir ülkede ekonominin çökme noktasında olması negatif büyümenin sözkonusu olması, o ülke yönetiminin tayin edebileceği yollar ile aşılabilir. Ancak ülkenin demokratik standartlara kavuşamadığından şikayetçi olan halk böyle bir durumda karlı olana değil kendine sosyal adaletin yanısıra demokratik açıdan da daha iyi standartlar getireceğine inandığı işbirliklerinden umutlanır hale geliyor. Yukarıda bunun gerçekçiliğini, Batı'nın dışarıya karşı demokratlığını sorguladık o ayrı...
Rusya'nın Ukrayna'yı kaderine bırakması olası değil. Protestocular soğuğa rağmen direnmeye devam edebilecek mi? Yanukoviç 2002 de kaybettiği seçimin ardından 2010'da tekrar seçilmişti. Şiddete başvurmadan bu sınavı geçip de bir uzlaşmada bulunacak mı?
Dünyanın heryerinde protestolar var. Tayland başbakanı Şinavatra erken seçime karar verdiği halde protestolar sürüyor.
Her yerde orta sınıflar ile elitlerin çıkarları örtüşmüyor ve liderler yolsuzlukla suçlanıyor.
Ukrayna'ya gelince, burada Rusya olmasın diye oyun oynamak; AB'yi istemek...ne kadar gerçekçi? Yarın Rusya ile AB'nin ilişkileri nasıl şekil alabilir?
İşte hükümet istifa diyen ve demokrasi umudu ile AB ile yakınlaşma bekleyen Ukraynalıların demokrasi sınavı da 2015 seçimlerini bekleyememek belki... 2015'de Yanukoviç'i devirmek yerine, gaz veya 'faiz lobisi' etkisi ile sokakta olabilirler mi? Belki de 2015'e gelindiğinde geç olacağı ve kendilerine verilen AB anlaşması sözü tutulmadığı için... Ancak Ukrayna'da da 'seçimler hileli' konusu bir diğer önemli motivasyon oluşturuyor. Son seçimlerde Timoşenko oylarının asidle yok edildiği iddiaları vardı. Bu da dezenformasyon mu bilmek gerekiyor. Sandık komitelerinde olup izlemek lazım. Uzaktan çamur atmamak lazım...
Haklı gerekçeler ile devrim arayışına giren demokratik ve barışçı gösteriler düzenleyen halk, demokrasi arayan halk, aradığını bulma dışında bazı güç dengeleri arasında enstrüman da olabiliyor. Aynısı hepimizin başında. Allah düşmanımızın başına vermesin... Bu paraya da kimseyi muhtaç etmesin...
Bu arada Kiev'deprotestoların en yaratıcı karesi ise polis barikatına karşı piyano çalan adam. Bana tüm bu yaratıcılıklar biryerleri çağrıştırdı...
Rus dışişleri bakanı Sergey Lavrov batının tepkisini histerik olarak niteledi. AB'nin ve Rusya'nın adımlarını merakla izliyoruz...Ukrayna'nın IMF ile (uluslararası para fonu) görüşmelerinin sürdüğünü ekliyelim. Burdan çıkacak para miktar olarak az ve maliyetli...Bu arada Yanukoviç'in Çin seyahati de önemli. Burdan para çıkar mı? O da görülecek...
