ABD Corona’da da lider…
Korona virüsüyle ilgili ABD'deki ilk vakaya dair 21 Ocak'ta çalışmaya başlamışım... Bu Cuma günüyse ABD, Çin'i geride bıraktı ve dünyada vaka sayısında ilk sırayı aldı… Koronadan ölenlerin sayısı 1711. Son 24 saatteki artış 410...
21 Ocak’ta Trump’ın task force denilen mücadele gücüne öncülük edecek olan NIAID direktörü (National Institute of Health for Allergy and Infectious Diseases) Dr. Anthony Fauci’yi mülakat için aldık.
1984’den beri bu görevde. Özellikle AIDS/HIV ile mücadelede ön plana çıktı.
Ondan 3 gün önce 19 Ocak 2020’de, 15 Ocak’ta Wuhan’dan dönmüş olan 35 yaşında bir adam, Washington eyaletinde bir acil kliniğine başvurmuştu.
Maskeli adam CDC’nin (U.S. Centers for Disease Control and Prevention) Çin'deki salgına dair uyarısını gördüğünü, 4 gündür öksürdüğü için de doktora görünmek istediğini söylemişti…
37.2 derece ateşle gelen, sigara kullanmayan bu hastaya, seyahat geçmişi nedeni ile CDC kararıyla 2019-nCoV testi yapıldı. Bir gün sonra sonuç pozitif çıktı ve hasta izolasyona alındı. Bu, ABD’deki ilk vaka oldu.
Doktor Fauci’de 21’inden sonra bir daha mülakatlar için müsait olamadı... Amerikan medyasına konuştu ve Trump ile basın toplantılarına katıldı.
***
O günden bugüne CDC yetkilileri dahil, pek çok ilgili uzmanla görüştüm. Immünologlar, dahiliyeciler, intaniyeciler, göğüs hastalıkları uzmanları, moleküler biyologlar, mikrobiyologlar, ulusal güvenlik uzmanları…
Bunun laboratuvar yapımı manipülasyon virüsü olup olmadığından tutun, nasıl bağışlık kazanılacağına kadar sayısız husus…
***
Doktor Öz dahil herkesin söylediği, elleri yıkamak, sağlıklı yiyecekler yemek, teması kesmek şeklinde oldu.
Ve kendi karantinamızı uygulamamız gerektiği… Uygulanmazsa Çin gibi zorlayıcı uygulamaların mecburi olduğunu da pek çok uzman söyledi.
***
Bu konu çok geniş ve bugün siyaseti belirleyen bir numaralı konu.
Testlerin yeterli olup olmadığı, hastane kapasiteleri, kullanılan tedavi metodu…
Her biriyle ilgili birden fazla yazı çıkacak.
***
ABD’de yeterli test yok.
NY valisi hastane kapasitelerinin üç haftaya dolacağını söyledi. NY polis teşkilatında pozitif çıkan personel sayısı 512…
Test kapasitesini arttırmak için, ABD genelinde, dev zincir mağazaların otoparklarının uygulama merkezine dönüşmesi, seyyar merkezler kurulması karara bağlandı.
Target, Walgreens, Walmart ve CVS gibi zincirler yer sağlayacaklarını söyledi. Toplamda 26.400 mağazaları var… Henüz bir iki yerde alan açtı bu şirketler.
Arabaya uygulama test yapan başka merkezler hayata geçti. Buralara gidip araçtan inmeden başınızı uzatıyorsunuz ve burnunuzdan sürüntü alınıyor… Sonra sizi arayıp bilgi veriyorlar. Bu testleri alabilmek için bazı risk faktörlerine sahip olmalısınız. Her isteyen alamaz çünkü test kısıtlı. Bazıları sadece sağlık personeline uyguluyor.
Bu tarz yerlerde Günde 150-200 arası test yapılmakta.
Özel laboratuvarlar test çalışıyor ama sürüntü almıyor. Çoğu aile doktorunuz veya bir hastane üzerinden alınmış sürüntüyü kabul ediyor. Belli kriterlerdeki gruptaysanız ve ellerinde test yoksa, hekiminiz sizin için kamusal birimden test talep ediyor. Doktorlara önce influenza testi yapılması yönünde sıkı uyarı var. Önce diğer solunum hastalıkları dışlanacak, teste erişim o zaman.
***
Yurtlar, yaşlı bakım evleri, otellerin hastanelere dönüşmesi planlandı… Bu işleri eyalet ve ilçe yerel yönetimleri organize ediyor. Özel sektörün yardımını talep ettiler. Pek çok eyalette mobil saha sağlık merkezleri oluştu.
Konuşan herkes hastanelerdeki ekipman yetersizliğinden bahsetti. Trump solunum cihazı üretimi için GE’nin, verdiği 40 bin sözünü 6 bine çekmesinin ardından öfkelendi… Asıl mesele fiyatlar…
Sokağa çıkma yasağının halkın uyup uymayacağına bağlı olarak verilecek bir karar olduğu söylendi.
Testin cevap verme süresinin uzunluğu ayrı bir tehdit oluşturmaktaydı.
****
Abbott günde 50 bin test üretecek.
Ancak FDA (Food And Drug Administration) Cuma günü acil durumlarda kullanılmak üzere 15 dakikada sonuç veren bir teste onay verdi. Bu çok önemli bir gelişme.
Testi Abbott yapıyor ve her gün 50 bin test üretmeye, gelecek hafta başlıyor.
Geçen hafta FDA 45 dakikada sonuç veren Cepheid’e ait bir teste onay vermişti.
Yine de testin yetersiz olması mümkün işler bu hızla giderse. Sadece tıbbi personel ve vaka yakınlarında bulunma durumuna göre öncelik verilmesi gibi önlemler konuşulmakta.
****
Salgın ABD seçimlerini nasıl etkileyecek?
Trump yönetimi hiç olmadığı kadar yüksek onay aldı bugün sonuçlanan anketlerde. Trump’ın genel olarak başarılı olduğunu söyleyenlerin oranı %49…
Oysa salgını yönetme şeklini onaylayanların oranı %60…
İnsanlar Korona için evlerindeyken anketler bilgisayar başında yapılıyor. Bu, işi biraz şaibeli kılıyor.
Ayrıca herşey daha tam kötüye gitmiş değil.
Diğer yandan işsizlik rakamı yükseldi. Hastalık ve evde oturmaya bağlı yeni işe alim sektörleri oluşmakla, işsizlik artmış durumda.
Bunun ekonomik sonucu ve özel sektörün durumu her şeyi değiştirebilir…
Müzmin Trump karşıtlarıysa “ İyi ki bu salgın oldu, bu sayede ekonomi duracak, böylece ondan kurtulacağız” şeklinde düşünüyor… Muhalefet teste yeterli sayıda Amerikalının ulaşamadığından yakınıyor.
3.3 milyon işsiz… Ki Trump’ın en çok övündüğü şey rekor düşük düzeyde işsizlik oranıydı.
***
Kongre’nin onayladığı yardım
Kongre’nin onayladığı yardımın ortalama Amerikalının ertelenen ve faize binen borçları için ne kadar çözüm olacağı ayrı tartışma konusu.
Özel sektör daralıp kamu sektörüne yüklendikçe işler iyice zorlaşacak.
Bu arada 2 trilyon yardım paketinden $500 milyar, büyük şirketlere kılçıksız veriliyor… Teste giden rakam ise geri kalan 1.5 milyar. Farklı bölümlere ayrılarak dağıtılacak bu rakam. Sadece test kalemi değil. Medikal ve organizasyon kalemleri, eyaletlere, sağlık merkezlerine paylaştırılıyor.
Yönetim solunum cihazı kavgasında… Zira fiyat konusu önemli bir denge. 80 bin sipariş fiyat nedenli iptal edildi. Trump 100 Günde 100 bin adet üretilecek demişti. Bazı verilere göre toplamda 62 bin mevcut...
Başka verilere göre de çok sayıda tarihi geçmiş N95 maske depolarda duruyor…
***
Bir röportajında “Trump’ın yanlış beyan vermesini engellemek için elindeki mikrofonu alıp kürsüden atamam ki” diyen Dr.Fauci’yi bir gün sonra sahnede Trump’ın yanında görmedik.
Corona Task Force her gün basın toplantısı düzenlemeye devam ediyor.
Trump ise Korona salgını konusunda fikirlerini almak üzere, Lopez’in nişanlısı ve eski beyzbol oyuncusu Alex Rodriguez’i aradı.
